Перевод: с латинского на английский

с английского на латинский

the lifetime of man

  • 1 aetas

    aetas, ātis, f. [contr. from the anteclass. aevitas from aevum, q. v.; Prisc. 595 P.; cf. Welsh oet] ( gen. plur. aetatum;

    but freq. also aetatium,

    Liv. 1, 43; 9, 17; 26, 9; cf. Oud. ad Suet. Aug. 31; Vell. 2, 89; Sen. Brev. Vit. 12, 2; Gell. 14, 1).
    I.
    The period of life, time of life, life, age (divided, acc. to Varr. ap. Censor. 14, into pueritia, from birth to the 15th year; adulescentia, from that time to the 30th; juventus, to the 45th; the age of the seniores, to the 60th; and, finally, senectus, from that time till death. Others make a different division, v. Flor. 1 prooem.; Isid. Orig. 11, 2; Gell. 10, 28; 15, 20):

    a primo tempore aetatis,

    Cic. Leg. 1, 4, 13:

    prima aetas,

    id. Off. 2, 13:

    ineuntis aetatis inscientia,

    id. ib. 1, 34;

    so 2, 13: flos aetatis,

    the bloom of life, id. Phil. 2, 2; Liv. 21; Suet. Caes. 49; so,

    bona aetas,

    Cic. Sen. 14; and poet. in the plur.:

    ambo florentes aetatibus,

    Verg. E. 7, 4: quamquam aetas senet, satis habeo tamen virium, ut te arā arceam, Pac. ap. Prisc. 1, 10; id. ap. Non. 159, 19:

    mala aetas,

    old age, Plaut. Men. 5, 2, 6; and absol.: aetas, aevitas = senectus, old age, SI MORBVS AEVITASVE VITIVM ESCIT, Fragm. of the XII. Tab. ap. Gell. 20, 1, 25: aetate ( through age) non quis obtuerier, Plaut. Most. 3, 2, 154; 1, 3, 130; id. Bacch. 3, 3, 5:

    sed ipse morbo atque aetate confectus,

    Sall. J. 9:

    graves aetate,

    Liv. 7, 39.—Sometimes also absol. = adulescentia, youth:

    fui ego illā aetate et feci illa omnia,

    Plaut. Bacch. 4, 10, 4; id. Most. 5, 2, 27:

    damna, dedecora aetas ipsius pertulit,

    Cic. Verr. 2, 1, 12:

    tua autem aetas (of his son),

    id. Off. 2, 13:

    (mulier) non formā, non aetate, non opibus maritum invenerit,

    Tac. G. 19:

    expers belli propter aetatem,

    Suet. Aug. 8: aetas consularis, the legal age for the consulship, i. e. the 43d year, Cic. Phil. 5, 17:

    id aetatis jam sumus,

    we have now reached that time of life, id. Fam. 6, 20, 3.—
    II.
    Transf.
    A.
    In gen., the lifetime of man, without reference to its different stages; life, Enn. ap. Gell. 18, 2, 16:

    aetas acta honeste et splendide,

    Cic. Tusc. 3, 25:

    gerere,

    id. Fam. 4, 5 al.:

    tempus aetatis,

    id. Sen. 19:

    aetatem consumere in studio aliquo,

    id. Off. 1, 1:

    conterere in litibus,

    id. Leg. 1, 20:

    degere omnem in tranquillitate,

    id. Fin. 2, 35; cf. id. Rosc. Am. 53 al.—In Ov. M. 12, 188, aetas = centum annos.—
    B.
    A space of time, an age, generation, time:

    heroicae aetates,

    Cic. Tusc. 5, 3, 7:

    haec aetas,

    id. ib. 1, 3, 5; id. Rep. 1, 1:

    alia,

    id. Lael. 27, 101 Beier:

    nostrā aetate,

    in our times, Quint. 1, 4, 20:

    cum primis aetatis suae comparabatur,

    Nep. Iphicr. 1; Vell. 1, 16:

    incuriosa suorum aetas,

    Tac. Agr. 1:

    omnia fert aetas,

    time, Verg. E. 9, 51; so Hor. C. 4, 9, 10:

    crastina aetas,

    the morrow, Stat. Th. 3, 562. — Of the four ages of the world ( the golden age, silver age, etc.), Ov. M. 1, 89 sq.; v. aureus, argenteus, etc.—
    C.
    Abstr. pro concreto, the time or period of life, for the man himself, the age, for the men living in it (mostly poet., and in prose after the Aug. per.; cf.

    saeculum): sibi inimicus magis quam aetati tuae, i. e. tibi,

    Plaut. Men. 4, 3, 1:

    vae aetati tuae,

    id. Capt. 4, 2, 105:

    quid nos dura refugimus Aetas?

    Hor. C. 1, 35, 34:

    impia,

    id. Epod. 16, 9:

    veniens,

    Ov. F. 6, 639:

    omnis aetas currere obviam,

    Liv. 27, 51:

    omnis sexus, omnis aetas,

    Tac. A. 13, 16:

    innoxiam liberorum aetatem miserarentur, i. e. innocentes liberos,

    id. H. 3, 68:

    sexum, aetatem, ordinem omnem,

    Suet. Calig. 4.—
    D.
    Also of things without life, e. g. of wine, its age: bibite Falernum hoc: annorum quadraginta est. Bene, inquit, aetatem fert, it keeps well, Cic. ap. Macr. S. 2, 2, 3; Plin. 23, 1, 20, § 33; 15, 2, 3, § 7.—So of buildings:

    aetates aedificiorum,

    Dig. 30, 58.—
    E.
    Aetatem, a dverb. (ante-class.).
    1.
    = semper, perpetuo, through the whole of life, during lifetime, continually:

    ut aetatem ambo nobis sint obnoxii,

    Plaut. As. 2, 2, 18:

    at tu aegrota, si lubet, per me aetatem quidem,

    id. Curc. 4, 3, 22:

    Quid, malum, me aetatem censes velle id adsimularier,

    Ter. Heaut. 4, 3, 38.—
    2.
    = diu, longo tempore, an age, a long time, a long while:

    an abiit jam a milite? Jamdudum aetatem,

    Ter. Eun. 4, 5, 8:

    quod solis vapor aetatem non posse videtur efficere,

    what the heat of the sun cannot perhaps effect for years, Lucr. 6, 236.—
    F.
    In aetate, adverb. (ante-class.).
    1.
    At times, sometimes, now and then, Plaut. Trin. 1, 1, 2.—
    2.
    At any time, always, ever, Plaut. Trin. 2, 4, 61.

    Lewis & Short latin dictionary > aetas

  • 2 saeculum

    saecŭlum ( poet., esp. Lucretian, saeclum; less correctly sēcŭlum, sēclum), i, n. dim. [etym. dub.; perh. root si- = sa-; Gr. saô, to sift; Lat. sero, satus; whence Saturnus, etc.; hence, orig.], a race, breed, generation (freq. in Lucr.; very rare in later writers; usu. in plur.):

    saecla propagare,

    Lucr. 1, 21; cf. id. 2, 173; 5, 850:

    nec toties possent generatim saecla referre Naturam parentum,

    id. 1, 597:

    saecla animantum,

    i. e. animals, id. 2, 78; 5, 855:

    hominum,

    id. 1, 467; 5, 339; 6, 722:

    ferarum,

    id. 2, 995; 3, 753; 4, 413; 4, 686; cf.:

    silvestria ferarum,

    id. 5, 967:

    serpentia ferarum,

    id. 6, 766:

    mortalia,

    id. 5, 805; 5, 982; 5, 1238:

    bucera (with lanigerae pecudes),

    id. 5, 866; 6, 1245; cf.:

    vetusta cornicum (with corvorum greges),

    id. 5, 1084:

    aurea pavonum,

    id. 2, 503:

    totisque expectent saecula ripis,

    i. e. the shades of the infernal regions, Stat. Th. 11, 592.— Sing.:

    et muliebre oritur patrio de semine saeclum,

    the female sex, women, Lucr. 4, 1223; so,

    muliebre,

    id. 5, 1020; 2, 10 sq.—
    II.
    Transf.
    A.
    Like genea.
    1.
    The ordinary lifetime of the human species, a lifetime, generation, age (of thirty-three years; class.; esp. freq. in signif. 2. infra; cf. Schoem. ad Cic. N. D. 1, 9, 21):

    cum ad idem, unde semel profecta sunt, cuncta astra redierint... tum ille vere vertens annus appellari potest: in quo vix dicere audeo, quam multa saecula hominum teneantur,

    Cic. Rep. 6, 22, 24 Mos.:

    cum ex hac parte saecula plura numerentur,

    Liv. 9, 18:

    quorum (Socratis atque Epicuri) aetates non annis sed saeculis scimus esse disjunctas,

    Hier. Vit. Cler. 4, p. 262; cf. Censor. de Die Nat. 17; Auct. ap. Serv. Verg. A. 8, 508; id. E. 4, 5.—
    (β).
    Esp., the lifetime or reign of a ruler:

    illustrari saeculum suum ejusmodi exemplo arbitrabatur,

    Plin. Ep. 4, 11, 6:

    digna saeculo tuo,

    id. ib. 10, 1, 2.—
    2.
    The human race living in a particular age, a generation, an age, the times: serit arbores quae alteri saeculo prosient, Caecil. ap. Cic. Sen. 7, 24:

    in id saeculum Romuli cecidit aetas, cum jam plena Graecia poëtarum esset,

    Cic. Rep. 2, 10, 18 (for which:

    quorum aetas cum in eorum tempora incidisset,

    id. Or. 12, 39):

    saeculorum reliquorum judicium,

    id. Div. 1, 19, 36:

    ipse fortasse in hujus saeculi errore versor,

    id. Par. 6, 3, 50; cf.:

    hujus saeculi insolentia,

    id. Phil. 9, 6, 23; and: o [p. 1614] nostri infamia saecli, Ov. M. 8, 97; cf.

    also: novi ego hoc saeculum, moribus quibus siet,

    Plaut. Trin. 2, 2, 6; so,

    hujus saecli mores,

    id. Truc. prol. 13; and:

    hoccine saeclum! o scelera! o genera sacrilega, o hominem impurum!

    Ter. Ad. 3, 2, 6; cf. id. Eun. 2, 2, 15:

    nec mutam repertam esse dicunt mulierem ullo in saeculo,

    Plaut. Aul. 2, 1, 7:

    Cato rudi saeculo litteras Graecas didicit,

    Quint. 12, 11, 23; so,

    rude,

    id. 2, 5, 23:

    grave ne rediret Saeculum Pyrrhae,

    Hor. C. 1, 2, 6:

    primo statim beatissimi saeculi ortu,

    Tac. Agr. 3; so,

    beatissimum,

    id. ib. 44:

    felix et aureum,

    id. Or. 12; Quint. 8, 6, 24:

    aureum,

    Sen. Contr. 2, 17; Lact. 5, 6, 13; cf.:

    aurea saecula,

    Verg. A. 6, 792; Ov. A. A. 2, 277:

    his jungendi sunt Diocletianus aurei parens saeculi, et Maximianus, ut vulgo dicitur, ferrei,

    Lampr. Elag. 35:

    ceteri, qui dii ex hominibus facti esse dicuntur, minus eruditis hominum saeculis fuerunt (with Romuli aetas),

    Cic. Rep. 2, 10, 18; cf.:

    res publica constituta non unā hominum vitā sed aliquot saeculis et aetatibus,

    id. ib. 2, 1, 2:

    perpetuā saeculorum admiratione celebrantur,

    Quint. 11, 1, 13:

    fecunda culpae saecula,

    Hor. C. 3, 6, 17:

    ferro duravit saecula,

    id. Epod. 16, 65; cf.:

    sic ad ferrum venistis ab auro, Saecula,

    Ov. M. 15, 261.—
    3.
    The spirit of the age or times: nemo illic vitia ridet;

    nec corrumpere et corrumpi saeculum vocatur,

    Tac. G. 19.—
    B.
    The utmost lifetime of man, a period of a hundred years, a century:

    saeclum spatium annorum centum vocārunt,

    Varr. L. L. 6, 2, § 11 Müll.; cf. Fest. s. v. saeculares, p. 328 ib.; Censor. de Die Nat. 17:

    cum (Numa) illam sapientiam constituendae civitatis duobus prope saeculis ante cognovit, quam eam Graeci natam esse senserunt,

    Cic. de Or. 2, 37, 154:

    saeculo festas referente luces,

    Hor. C. 4, 6, 42; cf.:

    multa virum durando saecula vincit,

    Verg. G. 2, 295.—
    2.
    For an indefinitely long period, an age; plur. (so mostly):

    (Saturni stella) nihil immutat sempiternis saeculorum aetatibus, quin eadem iisdem temporibus efficiat,

    Cic. N. D. 2, 20, 52:

    aliquot saeculis post,

    id. Verr. 2, 4, 35, § 73:

    cum aliquot saecula in Italiā viguisset,

    id. Univ. 1; so,

    tot,

    id. Verr. 2, 4, 55, § 122; id. Ac. 2, 5, 15:

    quot,

    Quint. 12, 11, 22:

    multa,

    Cic. Rep. 2, 10, 20; 6, 26, 29; id. de Or. 2, 5, 21; id. Cat. 2, 5, 11; id. Fam. 11, 14, 3:

    plurima,

    id. Rep. 3, 9, 14:

    sexcenta,

    id. Fat. 12, 27:

    omnia,

    id. Lael. 4, 15; id. Phil. 2, 22, 54:

    ex omni saeculorum memoriā,

    id. ib. 4, 1, 3:

    vir saeculorum memoriā dignus,

    Quint. 10, 1, 104; cf.:

    ingeniorum monumenta, quae saeculis probarentur,

    id. 3, 7, 18:

    facto in saecula ituro,

    to future ages, to posterity, Sil. 12, 312; so Plin. Pan. 55, 1:

    in famam et saecula mitti,

    Luc. 10, 533: tarda gelu saeclisque effeta senectus, with (many) years, Verg. A. 8, 508.— Sing.:

    propemodum saeculi res in unum diem cumulavit,

    Curt. 4, 16, 10:

    longo putidam (anum) saeculo,

    Hor. Epod. 8, 1:

    ut videri possit saeculo prior,

    Quint. 10, 1, 113.—Esp. (eccl. Lat.), the following phrases are used to express forever, to all eternity, endlessly, without end:

    in saeculum,

    Vulg. Exod. 21, 6; id. Dan. 3, 89:

    in saeculum saeculi,

    id. Psa. 36, 27; id. 2 Cor. 9, 9:

    in saecula,

    id. Ps. 77, 69; id. Rom. 1, 25:

    in saecula saeculorum,

    Tert. ad Uxor. 1, 1; Ambros. Hexaëm. 3, 17, 72; Vulg. Tob. 9, 11; id. Rom. 16, 27; id. Apoc. 1, 6 et saep.—
    C.
    Like the biblical, aiôn, the world, worldliness (eccl. Lat.):

    immaculatus ab hoc saeculo,

    Vulg. Jacob. 1, 27: et servientem corpori Absolve vinclis saeculi, Prud. steph. 2, 583; so id. Cath. 5, 109; Paul. Nol. Ep. 23, 33 fin.
    D.
    Heathenism (eccl. Lat.):

    saeculi exempla,

    Tert. Exhort. ad Cast. 13 (al. saecularia).

    Lewis & Short latin dictionary > saeculum

  • 3 aetās

        aetās ātis ( gen plur. -tum; sometimes -tium, L.), f    [for older aevitas], the life of man, age, lifetime, years: amicitia cum aetate adcrevit, T.: acta aetas honeste: expectemus Tartessiorum regis aetatem, i. e. a life as long: satis aetatis habere, to be old enough: aetatis quod reliquum est meae, the rest of my life: vix ullum discrimen aetatis, L.: tertia, i. e. century, O.—Age, time of life: dum aetas prohibebit (sc. te scire), T.: ab ineunte aetate, from his entrance into life: prima, childhood: puerilis, Cs.: aetatis flos, youthful vigor: cuius aetas a senatorio gradu longe abesset, i. e. youth: propter aetatem eius, Cs.: qui aliquid aetatis habebant, i. e. the youth: quarta, i. e. the fourth year, V.: respice aetatem tuam (i. e. senectutem), T.: iam adfectus aetate: morbo atque aetate confectus, S.: exactā aetate, in old age, L.: aetatis excusatio, plea of age, Cs.: id aetatis duo filii, of that age: cum id aetatis filio: cum illud esset aetatis: ad hoc aetatis a pueritiā, S. — Of plants: adolescit frondibus aetas, V.—Of sheep: par aetas, haedi, O.—Meton., a space of time, age, period, generation, time: heroicae aetates: aetas succedit aetati: nec ulla umquam aetas: aetatis suae primi, N.: Veniet lustris labentibus aetas, cum, etc., V.: prior, O.: crastina, the future, H.—Of the four ages of the world (the golden age, silver age, etc.), O.—Time, the flight of time, advancing age: te aetas mitigabit: fugerit invida aetas, H.: omnia fert aetas, V.— Men of an age: cum vestrā etiam aetate, with young men: vos, acrior aetas, O iuvenes, O.: militaris fere aetas omnis, L. — The age, men of the age: nos dura Aetas, H.: Inventum omnis quem credidit aetas, etc., V.—In acc. of time: me aetatem censes velle, etc., forever? T.: an abiit iam a milite? Iam dudum, aetatem, an age, T.
    * * *
    lifetime, age, generation; period; stage, period of life, time, era

    Latin-English dictionary > aetās

  • 4 vive

    vīvus, a, um ( sup. vivissimus, cited without example by Fest. p. 379 Müll.), adj. [vivo], alive, living, that has life.
    I.
    Lit.
    A.
    Adj.
    1.
    Of living beings:

    qui cum tantum ausus sit ustor pro mortuo, quid signifer pro vivo non esset ausus? In curiam potissimum abjecit, ut eam mortuus incenderet, quam vivus everterat,

    Cic. Mil. 33, 90:

    quorum (simulacrorum) contexta viminibus membra vivis hominibus complent,

    Caes. B. G. 6, 16:

    adeo ut Cato vix vivus effugeret,

    Cic. Q. Fr. 1, 2, 5, § 15; id. Verr. 2, 2, 77, § 189; 2, 4, 40, § 87:

    si Jugurtham vivom aut necatum sibi tradidisset,

    Sall. J. 61, 5:

    doctus eris vivam (gallinam) musto mersare Falerno,

    Hor. S. 2, 4, 19:

    quamquam ea Tatio sic erant descripta vivo, tamen eo interfecto multo etiam magis, etc.,

    in the lifetime of Tatius, Cic. Rep. 2, 8, 14:

    tantum illo vivo,

    Hirt. B. G. 8, 21 fin.:

    cum leges duo ex unā familiā, vivo utroque, magistratus creari vetarent,

    Caes. B. G. 7, 33; cf.

    also: Cato affirmat, se vivo illum non triumphaturum,

    as long as he lived, Cic. Att. 4, 16, 2; so,

    me vivo,

    Plaut. Bacch. 3, 3, 15; id. Most. 1, 3, 73:

    vivā me,

    id. Bacch. 3, 4, 17.—So the phrase vivus vidensque, before his very eyes:

    huic acerbissimum vivo videntique funus ducitur,

    Cic. Quint. 15, 50; cf.:

    ille Cyprius miser... vivus (ut aiunt) est et videns cum victu ac vestitu suo publicatus,

    id. Sest. 27, 59; cf.:

    et prudens sciens, Vivos vidensque pereo,

    Ter. Eun. 1, 1, 28.— Subst.: vīvus, i, m., a living man:

    cum is, cui forma mortui, fortunae vivi commendatae sunt, ignominiā mortuum, inopiā vivum adfecerit, is inter honestos homines atque adeo inter vivos numerabitur?

    Cic. Rosc. Am. 39, 113. —
    2.
    Of things concr. and abstr.:

    saepes,

    Col. 11, 3, 3:

    caespes,

    Ov. M. 4, 301:

    harundo,

    id. ib. 13, 891:

    virga,

    id. ib. 4, 744:

    radix,

    id. ib. 14, 713:

    aqua,

    running, Varr. L. L. 5, § 123 Müll.; so,

    flumen,

    Liv. 1, 45; Verg. A. 2, 719:

    lacus,

    id. G. 2, 469:

    ros,

    fresh, Ov. F. 4, 778:

    lucernae,

    burning, Hor. C. 3, 21, 23:

    lapis,

    flint, Plin. 36, 19, 30, § 138:

    sulphur,

    native, id. 35, 15, 50, § 175:

    linum,

    asbestos-cloth, id. 19, 1, 4, § 19; Cels. 5, 18, 13:

    calx,

    unslacked, Vitr. 8, 7; Plin. 29, 3, 11, § 51:

    saxum,

    living, natural, unwrought, Verg. A. 1, 167:

    pumex,

    Ov. F. 2, 315:

    argentum,

    quicksilver, mercury, Plin. 33, 6, 32, § 99: vultus, i. e. alive with expression, or, as we say, speaking, Verg. A. 6, 848.—So of statues and images:

    vidi artes veterumque manus variisque metalla viva modis,

    Stat. S. 1, 3, 48: vox, living, i. e. oral discourse, Cic. Agr. 2, 2, 4; Quint. 2, 2, 8; Sen. Ep. 6, 4; 33, 9; Plin. Ep. 2, 3, 9 al.: cujus facta viva nunc vigent, living, Naev. ap. Gell. 6, 8, 5:

    animus,

    lively, Plin. Ep. 8, 6, 17:

    pectus,

    Arn. 3, 6.—
    B.
    Subst.: vīvum, i, n., lit., that which is alive; hence,
    1.
    Ad vivum resecare, to cut to the quick, cut very deep:

    extrema pars ipsius unguis ad vivum resecatur,

    Col. 6, 12, 3 (cf. in the adj.:

    vulnera circumcidere ad vivas usque partes,

    Plin. 28, 10, 43, § 156):

    calor ad vivum adveniens,

    Liv. 22, 17, 2.— Trop.:

    hoc primum sentio, nisi in bonis amicitiam esse non posse: neque id ad vivum reseco, ut illi, qui haec subtilius disserunt,

    i. e. I do not wish to be understood in too strict a sense, Cic. Lael. 5, 18.—
    2.
    De vivo detrahere or resecare aliquid, to give or take away from the capital:

    dat de lucro: nihil detraxit de vivo,

    Cic. Fl. 37, 91:

    de vivo igitur erat aliquid resecandum, ut esset, unde, etc.,

    id. Verr. 2, 3, 50, § 118.—
    II.
    Transf., lively, ardent (only post-Aug. and very rare):

    vivus et ingenuus animus,

    Plin. Ep. 8, 6, 17:

    vivi pectoris homo,

    Arn. 3, 103.— Adv.: vīvē, in a lively manner, very:

    vive sapis,

    Plaut. Ep. 2, 2, 100 Jacob. (dub.).

    Lewis & Short latin dictionary > vive

  • 5 vivum

    vīvus, a, um ( sup. vivissimus, cited without example by Fest. p. 379 Müll.), adj. [vivo], alive, living, that has life.
    I.
    Lit.
    A.
    Adj.
    1.
    Of living beings:

    qui cum tantum ausus sit ustor pro mortuo, quid signifer pro vivo non esset ausus? In curiam potissimum abjecit, ut eam mortuus incenderet, quam vivus everterat,

    Cic. Mil. 33, 90:

    quorum (simulacrorum) contexta viminibus membra vivis hominibus complent,

    Caes. B. G. 6, 16:

    adeo ut Cato vix vivus effugeret,

    Cic. Q. Fr. 1, 2, 5, § 15; id. Verr. 2, 2, 77, § 189; 2, 4, 40, § 87:

    si Jugurtham vivom aut necatum sibi tradidisset,

    Sall. J. 61, 5:

    doctus eris vivam (gallinam) musto mersare Falerno,

    Hor. S. 2, 4, 19:

    quamquam ea Tatio sic erant descripta vivo, tamen eo interfecto multo etiam magis, etc.,

    in the lifetime of Tatius, Cic. Rep. 2, 8, 14:

    tantum illo vivo,

    Hirt. B. G. 8, 21 fin.:

    cum leges duo ex unā familiā, vivo utroque, magistratus creari vetarent,

    Caes. B. G. 7, 33; cf.

    also: Cato affirmat, se vivo illum non triumphaturum,

    as long as he lived, Cic. Att. 4, 16, 2; so,

    me vivo,

    Plaut. Bacch. 3, 3, 15; id. Most. 1, 3, 73:

    vivā me,

    id. Bacch. 3, 4, 17.—So the phrase vivus vidensque, before his very eyes:

    huic acerbissimum vivo videntique funus ducitur,

    Cic. Quint. 15, 50; cf.:

    ille Cyprius miser... vivus (ut aiunt) est et videns cum victu ac vestitu suo publicatus,

    id. Sest. 27, 59; cf.:

    et prudens sciens, Vivos vidensque pereo,

    Ter. Eun. 1, 1, 28.— Subst.: vīvus, i, m., a living man:

    cum is, cui forma mortui, fortunae vivi commendatae sunt, ignominiā mortuum, inopiā vivum adfecerit, is inter honestos homines atque adeo inter vivos numerabitur?

    Cic. Rosc. Am. 39, 113. —
    2.
    Of things concr. and abstr.:

    saepes,

    Col. 11, 3, 3:

    caespes,

    Ov. M. 4, 301:

    harundo,

    id. ib. 13, 891:

    virga,

    id. ib. 4, 744:

    radix,

    id. ib. 14, 713:

    aqua,

    running, Varr. L. L. 5, § 123 Müll.; so,

    flumen,

    Liv. 1, 45; Verg. A. 2, 719:

    lacus,

    id. G. 2, 469:

    ros,

    fresh, Ov. F. 4, 778:

    lucernae,

    burning, Hor. C. 3, 21, 23:

    lapis,

    flint, Plin. 36, 19, 30, § 138:

    sulphur,

    native, id. 35, 15, 50, § 175:

    linum,

    asbestos-cloth, id. 19, 1, 4, § 19; Cels. 5, 18, 13:

    calx,

    unslacked, Vitr. 8, 7; Plin. 29, 3, 11, § 51:

    saxum,

    living, natural, unwrought, Verg. A. 1, 167:

    pumex,

    Ov. F. 2, 315:

    argentum,

    quicksilver, mercury, Plin. 33, 6, 32, § 99: vultus, i. e. alive with expression, or, as we say, speaking, Verg. A. 6, 848.—So of statues and images:

    vidi artes veterumque manus variisque metalla viva modis,

    Stat. S. 1, 3, 48: vox, living, i. e. oral discourse, Cic. Agr. 2, 2, 4; Quint. 2, 2, 8; Sen. Ep. 6, 4; 33, 9; Plin. Ep. 2, 3, 9 al.: cujus facta viva nunc vigent, living, Naev. ap. Gell. 6, 8, 5:

    animus,

    lively, Plin. Ep. 8, 6, 17:

    pectus,

    Arn. 3, 6.—
    B.
    Subst.: vīvum, i, n., lit., that which is alive; hence,
    1.
    Ad vivum resecare, to cut to the quick, cut very deep:

    extrema pars ipsius unguis ad vivum resecatur,

    Col. 6, 12, 3 (cf. in the adj.:

    vulnera circumcidere ad vivas usque partes,

    Plin. 28, 10, 43, § 156):

    calor ad vivum adveniens,

    Liv. 22, 17, 2.— Trop.:

    hoc primum sentio, nisi in bonis amicitiam esse non posse: neque id ad vivum reseco, ut illi, qui haec subtilius disserunt,

    i. e. I do not wish to be understood in too strict a sense, Cic. Lael. 5, 18.—
    2.
    De vivo detrahere or resecare aliquid, to give or take away from the capital:

    dat de lucro: nihil detraxit de vivo,

    Cic. Fl. 37, 91:

    de vivo igitur erat aliquid resecandum, ut esset, unde, etc.,

    id. Verr. 2, 3, 50, § 118.—
    II.
    Transf., lively, ardent (only post-Aug. and very rare):

    vivus et ingenuus animus,

    Plin. Ep. 8, 6, 17:

    vivi pectoris homo,

    Arn. 3, 103.— Adv.: vīvē, in a lively manner, very:

    vive sapis,

    Plaut. Ep. 2, 2, 100 Jacob. (dub.).

    Lewis & Short latin dictionary > vivum

  • 6 vivus

    vīvus, a, um ( sup. vivissimus, cited without example by Fest. p. 379 Müll.), adj. [vivo], alive, living, that has life.
    I.
    Lit.
    A.
    Adj.
    1.
    Of living beings:

    qui cum tantum ausus sit ustor pro mortuo, quid signifer pro vivo non esset ausus? In curiam potissimum abjecit, ut eam mortuus incenderet, quam vivus everterat,

    Cic. Mil. 33, 90:

    quorum (simulacrorum) contexta viminibus membra vivis hominibus complent,

    Caes. B. G. 6, 16:

    adeo ut Cato vix vivus effugeret,

    Cic. Q. Fr. 1, 2, 5, § 15; id. Verr. 2, 2, 77, § 189; 2, 4, 40, § 87:

    si Jugurtham vivom aut necatum sibi tradidisset,

    Sall. J. 61, 5:

    doctus eris vivam (gallinam) musto mersare Falerno,

    Hor. S. 2, 4, 19:

    quamquam ea Tatio sic erant descripta vivo, tamen eo interfecto multo etiam magis, etc.,

    in the lifetime of Tatius, Cic. Rep. 2, 8, 14:

    tantum illo vivo,

    Hirt. B. G. 8, 21 fin.:

    cum leges duo ex unā familiā, vivo utroque, magistratus creari vetarent,

    Caes. B. G. 7, 33; cf.

    also: Cato affirmat, se vivo illum non triumphaturum,

    as long as he lived, Cic. Att. 4, 16, 2; so,

    me vivo,

    Plaut. Bacch. 3, 3, 15; id. Most. 1, 3, 73:

    vivā me,

    id. Bacch. 3, 4, 17.—So the phrase vivus vidensque, before his very eyes:

    huic acerbissimum vivo videntique funus ducitur,

    Cic. Quint. 15, 50; cf.:

    ille Cyprius miser... vivus (ut aiunt) est et videns cum victu ac vestitu suo publicatus,

    id. Sest. 27, 59; cf.:

    et prudens sciens, Vivos vidensque pereo,

    Ter. Eun. 1, 1, 28.— Subst.: vīvus, i, m., a living man:

    cum is, cui forma mortui, fortunae vivi commendatae sunt, ignominiā mortuum, inopiā vivum adfecerit, is inter honestos homines atque adeo inter vivos numerabitur?

    Cic. Rosc. Am. 39, 113. —
    2.
    Of things concr. and abstr.:

    saepes,

    Col. 11, 3, 3:

    caespes,

    Ov. M. 4, 301:

    harundo,

    id. ib. 13, 891:

    virga,

    id. ib. 4, 744:

    radix,

    id. ib. 14, 713:

    aqua,

    running, Varr. L. L. 5, § 123 Müll.; so,

    flumen,

    Liv. 1, 45; Verg. A. 2, 719:

    lacus,

    id. G. 2, 469:

    ros,

    fresh, Ov. F. 4, 778:

    lucernae,

    burning, Hor. C. 3, 21, 23:

    lapis,

    flint, Plin. 36, 19, 30, § 138:

    sulphur,

    native, id. 35, 15, 50, § 175:

    linum,

    asbestos-cloth, id. 19, 1, 4, § 19; Cels. 5, 18, 13:

    calx,

    unslacked, Vitr. 8, 7; Plin. 29, 3, 11, § 51:

    saxum,

    living, natural, unwrought, Verg. A. 1, 167:

    pumex,

    Ov. F. 2, 315:

    argentum,

    quicksilver, mercury, Plin. 33, 6, 32, § 99: vultus, i. e. alive with expression, or, as we say, speaking, Verg. A. 6, 848.—So of statues and images:

    vidi artes veterumque manus variisque metalla viva modis,

    Stat. S. 1, 3, 48: vox, living, i. e. oral discourse, Cic. Agr. 2, 2, 4; Quint. 2, 2, 8; Sen. Ep. 6, 4; 33, 9; Plin. Ep. 2, 3, 9 al.: cujus facta viva nunc vigent, living, Naev. ap. Gell. 6, 8, 5:

    animus,

    lively, Plin. Ep. 8, 6, 17:

    pectus,

    Arn. 3, 6.—
    B.
    Subst.: vīvum, i, n., lit., that which is alive; hence,
    1.
    Ad vivum resecare, to cut to the quick, cut very deep:

    extrema pars ipsius unguis ad vivum resecatur,

    Col. 6, 12, 3 (cf. in the adj.:

    vulnera circumcidere ad vivas usque partes,

    Plin. 28, 10, 43, § 156):

    calor ad vivum adveniens,

    Liv. 22, 17, 2.— Trop.:

    hoc primum sentio, nisi in bonis amicitiam esse non posse: neque id ad vivum reseco, ut illi, qui haec subtilius disserunt,

    i. e. I do not wish to be understood in too strict a sense, Cic. Lael. 5, 18.—
    2.
    De vivo detrahere or resecare aliquid, to give or take away from the capital:

    dat de lucro: nihil detraxit de vivo,

    Cic. Fl. 37, 91:

    de vivo igitur erat aliquid resecandum, ut esset, unde, etc.,

    id. Verr. 2, 3, 50, § 118.—
    II.
    Transf., lively, ardent (only post-Aug. and very rare):

    vivus et ingenuus animus,

    Plin. Ep. 8, 6, 17:

    vivi pectoris homo,

    Arn. 3, 103.— Adv.: vīvē, in a lively manner, very:

    vive sapis,

    Plaut. Ep. 2, 2, 100 Jacob. (dub.).

    Lewis & Short latin dictionary > vivus

  • 7 vīvus (-vos)

        vīvus (-vos) adj.    [VIV-], alive, living, having life: illum vix vivum relinquo: Iugurtham vivom aut necatum sibi tradere, S.: duxit uxorem patre vivo, in his father's lifetime: duo ex unā familiā, vivo utroque, magistratūs creari vetare, Cs.: Catc adfirmat, se vivo illum non triumphaturum, while he lived: huic acerbissimum vivo videntique funus ducitur, i. e. before his eyes: Vivos vidensque pereo, i. e. with my eyes open, T.—As subst m., a living man: aeternis suppliciis vivos mortuosque mactabis.—As subst n., that which is alive, the quick, living flesh: calor ad vivum adveniens, i. e. reaching the flesh, L.—Fig.: neque id ad vivum reseco, i. e. press the assertion too literally: dat de lucro: nihil detraxit de vivo, from the capital: de vivo igitur erat aliquid resecandum, ut esset, unde, etc., i. e. the capital must be impaired.—Of things, alive, living, green, fresh, active: Caespes, O.: radix, O.: flumen, running, L.: ros, fresh, O.: lucernae, burning, H.: saxum, unwrought, V.: voltus, i. e. speaking, V.

    Latin-English dictionary > vīvus (-vos)

См. также в других словарях:

  • History of the Isle of Man — The Isle of Man became separated from Britain and Ireland by about 8000 BC. It appears that colonisation took place by sea sometime before 6500 BC.[1] The island has been visited by various raiders and trading peoples over the years. After being… …   Wikipedia

  • Pirates of the Caribbean: Dead Man's Chest — For the video game, see Pirates of the Caribbean: Dead Man s Chest (video game). Pirates of the Caribbean: Dead Man s Chest Theatrical poster Directed by …   Wikipedia

  • The Sacrament of Penance —     The Sacrament of Penance     † Catholic Encyclopedia ► The Sacrament of Penance     Penance is a sacrament of the New Law instituted by Christ in which forgiveness of sins committed after baptism is granted through the priest s absolution to… …   Catholic encyclopedia

  • The Creation (Haydn) — The Creation (German: Die Schöpfung) is an oratorio written between 1796 and 1798 by Joseph Haydn (H. 21/2), and considered by many to be his masterpiece. The oratorio depicts and celebrates the creation of the world as described in the biblical… …   Wikipedia

  • Man v. Food (season 2) — Man v. Food Season 2 Country of origin United States No. of episodes 20 Broadcast Original channel Travel Channel …   Wikipedia

  • The Man in the High Castle —   …   Wikipedia

  • The Neptunes discography — The Neptunes are a two member producing group consisting of Pharrell Williams and Chad Hugo. This discography lists the recorded performances as a duo and individuals. It also lists the writing and production credits as The Neptunes, as Williams… …   Wikipedia

  • The Blind Boys of Alabama — performing at the Quebec City Summer Festival in 2008. Background information Origin Alabama …   Wikipedia

  • The Confidence-Man —   Author(s) Herman Melville Country …   Wikipedia

  • The Downward Spiral — Studio album by Nine Inch Nails Released …   Wikipedia

  • The Urantia Book —   Cover of the …   Wikipedia

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»